อิเหนา : กล่าวถึงกษัตริย์วงศ์เทวา ๔ พระนคร (๑)

    บทละครพระราชนิพนธ์เรื่องอิเหนา พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๒

กล่าวถึงกษัตริย์วงศ์เทวา ๔ พระนคร
ช้า
๏ มาจะกล่าวบทไป	ถึงสี่องค์ทรงธรรม์นาถา
เป็นหน่อเนื้อเชื้อวงศ์เทวา	บิตุเรศมารดาเดียวกัน
รุ่งเรืองฤทธาศักดาเดช	ได้ดำรงนคเรศเขตขัณฑ์
พระเชษฐาครองกรุงกุเรปัน	ถัดนั้นครองดาหาธานี
พระองค์หนึ่งครองกาหลังบุรีรัตน์	องค์หนึ่งครองสิงหัดส่าหรี
เฉลิมโลกโลกาธาตรี	ไม่มีผู้รอต่อฤทธิ์
ระบือลือทั่วทุกประเทศ	ย่อมเกรงเดชเดชาอาญาสิทธิ์
บำรุงราษฎร์ดับเข็ญอยู่เป็นนิจ	โดยทางทศพิธราชธรรม์ ฯ
ฯ ๘ คำ ฯ
ชมตลาด
๏ มีพระมเหสีห้าองค์	ดั่งอนงค์นางฟ้ากระยาหงัน
เลือกล้วนสุริย์วงศ์พงศ์พันธุ์	กษัตริย์ครองเขตขัณฑ์สวรรยา
ตั้งแต่งตามตำแหน่งครบที่	คือประไหมสุหรีเสน่หา
มะเดหวีที่สองรองลงมา	แล้วมะโตโสภานารี
ที่สี่ลิกูนงเยาว์	ที่ห้านั้นเหมาหลาหงี
อันอัครชายาทั้งห้านี้	ดั้งได้แต่สี่พารา
ประดับด้วยสุรางค์นางสนม	ล้วนอุดมรูปทรงวงศา
ถ้วนหมื่นหกพันกัลยา	วิลาสเลิศลักขณาทุกนางใน
สำหรับขับรำบำเรอราช	พิณพาทย์จำเรียงเสียงใส
ผลัดกันปันโมงมาคอยใช้	พนักงานของใครระไวระวัง
มีเหล่าเถ้าแก่ท้าวนาง	งานเครื่องงานกลางผู้รับสั่ง
โขลนจ่าหลวงแม่เจ้าชาวคลัง	จัดแจงแต่งดั้งครบครัน ฯ
ฯ ๑๒ คำ ฯ
ร่าย
๏ มีหมู่มาดยาสามนต์	โยธีรี้พลแข็งขัน
นับหมื่นพื้นหาญชาญฉกรรจ์	เคยณรงค์โรมรันไม่ครั่นคร้าม
ม้ารถคชไกรมิใช่ชั่ว	แต่ละตัวแกล้วกล้ากลางสนาม
ทบปืนยืนยงในสงคราม	ลือนามขามฤทธิ์ทุกทิศไป
นานานคเรศประเทศราช	เข็ดขยาดย่อท้อไม่ต่อได้
ต่างถวายสุวรรณมาลัย	โอรสยศไกรแลธิดา ฯ
ฯ ๖ คำ ฯ