สุภาษิตสอนหญิง

ประนมหัตถ์นมัสการขึ้นเหนือเศียร

ต่างประทีปโกสุมปทุมเทียน

จำนงเนียรนบบาทพระศาสดา

อันเป็นมิ่งโมลีสี่ทวีป

ดังประทีปส่องทั่วทุกทิศา

ก็ล่วงลับดับไกลนัยนา

สู่มหาห้องนิพพานสำราญรมย์

ฉันชื่อภู่ผู้ประดิษฐ์คิดสนอง

ขอประคองคุณใส่ไว้เหนือผม

ให้ประเสริฐเลิศล้ำด้วยคำคม

โดยอารมณ์ดำริรักชักภิปราย ฯ

ขอเจริญเรื่องตำรับฉบับสอน

ชาวประชาราษฎรสิ้นทั้งหลาย

อันความชั่วอย่าให้มัวมีระคาย

จะสืบสายสุริยวงศ์เป็นมงคล

ผู้ใดเกิดเป็นสตรีอันมีศักดิ์

บำรุงรักกายไว้ให้เป็นผล

สงวนงามตามระบอบให้ชอบกล

จึงจะพ้นภัยพาลการนินทา

เป็นสาวแส้แร่รวยสวยสะอาด

ก็หมายมาดเหมือนมณีอันมีค่า

แม้แตกร้าวรานร่อยถอยราคา

จะพลอยพาหอมหายจากกายนาง

อันตัวต่ำแล้วอย่าทำให้กายสูง

ดูเยี่ยงยูงแววยังมีที่วงหาง

ค่อยเสงี่ยมเจียมใจจะไว้วาง

ให้ต้องอย่างกิริยาเป็นนารี ฯ

จะนุ่งห่มดูพอสมศักดิ์สงวน

ให้สมควรรับพักตร์ตามศักดิ์ศรี

จะผัดหน้าทาแป้งแต่อินทรีย์

ดูฉวีผิวเนื้ออย่าเหลือเกิน

จะเก็บไรไว้ผมให้สมพักตร์

บำรุงศักดิ์ตามศรีมิให้เขิน

เป็นสุภาพราบเรียบแลเจริญ

คงมีผู้สรรเสริญอนงค์ทรง

ใครเห็นน้องต้องนิยมชมไม่ขาด

ว่าฉลาดแต่งร่างเหมือนอย่างหงส์

ถึงรูปงามทรามสงวนนวลอนงค์

ไม่รู้จักแต่งทรงก็เสียงาม ฯ

ประการหนึ่งซึ่งจะเดินดำเนินนาด

ค่อยเยื้องยาตรยกย่างไปกลางสนาม

อย่าไกวแขนสุดแขนเข้าห้ามปราม

เสงี่ยมงามสงวนไว้แต่ในที

อย่าเดินกรายย้ายอกยกผ้าห่ม

อย่าเสยผมกลางทางหว่างวิถี

อย่าพูดเพ้อเจ้อไปไม่สู้ดี

เหย้าเรือนมีกลับมาจึ่งหารือ

ให้กำหนดจดจำแต่คำชอบ

ผิดระบอบแบบกระบวนอย่าควรถือ

อย่านุ่งผ้าพกใหญ่ใต้สะดือ

เขาจะลือว่าเล่นไม่เห็นควร

อย่าลืมตัวมัวเดินให้เพลินจิต

ระวังปิดปกป้องของสงวน

เป็นนารีที่อายหลายกระบวน

จะสงวนศักดิ์สง่าอย่าให้อาย

อนึ่งเนตรอย่าสังเกตให้เกินนัก

จงรู้จักอาการประมาณหมาย

แม้ประสบพบเหล่าเจ้าชู้ชาย

อย่าชม้ายพีทำชม้อยตะบอยแล

อันนัยน์ตาพาตรีให้มัวหมอง

เหมือนทำนองแนะออกบอกกระแส

จริงมิจริงเขาเอาไปเล่าแช

คนรังแกมันก็ว่านัยน์ตาคม ฯ